عدم عزل وکیل و حق فسخ موکل
عدم عزل وکیل و حق فسخ موکل به چه معناست؟ وکالت عقد جایز است به این معنا که پس از استفعا مرگ و یا جنون وکیل و یا موکل به پایان می رسد. همچنین یکی از مواردی که به وکالت پایان می دهد عزل وکیل توسط موکل است بنا به ابن مطلب ماده ۶۷۹ قانون مدنی اشاره دارد: “موکل مس تواند هر زمان که اراده کند وکیل را از سمت خود عزل کند مگر در زمانی که عبارت عدم عزل وکیل در ضمن عقد قید شده باشد. بنابراین موکل نمی تواند وکیل را از وکالت خود عزل کند.با اینحال ممکن است شرایطی به وجود بیاید که وکیل اقدامی خلاف صلاح موکل خود انجام دهد و موجب ضرررسانی به او شود و به دلیل بلاعزل بودن وکالت موکل نمی‌تواند وکیل را برکنار کند.
بسیاری از افراد هنگام معامله خودرو و ملک وکالت بلاعزل تنظیم می کنند تا وکیل بتواند با استفاده از این وکالت نامه سایر مراحل انتقال را انجام دهد که متاسفانه در مواردی این اقدام سبب سواستفاده افراد و کلاهبرداری آنها می شود.
کاربرد وکالت بلاعزل
۱.به علت طولانی بودن زمان نقل و انتقال فروش اموال منقول و غیرمنقول
۲.به علت در دسترس نبودن سند و عجله طرفین برای انعقاد قرارداد
۳.به علت هزینه بر بودن انتقالات
افراد ترجیح می دهند از وکالت نامه بلاعزل استفاده کنند.
آیا داشتن وکالت بلاعزل به معنای داشتن مالکیت است؟
توجه کنید که وکالت بلاعزل به معنای انتقال مالکیت به شخص نیست و افراد تنها زمانی می توانند ادعای مالکیت داشته باشند که سند رسمی به نام انها باشد.و وکالت به این معنا نیست که موکل خودش نمی تواند شخصا امور مورد وکالت را انجام دهد و موکل می تواند تمام کارهایی که در انها وکالت داده را انجام دهد مگر در متن وکالت نامه به طور شفاف و صراحتا این حق از او سلب شده باشد.بنابراین اگر شما مالی را با وکالت نامه خریداری کرده اید باید هرچه زودتر برای گرفتن سند اقدام کنید.
انواع وکالت
در تقسیم بندی عقود عقد وکالت ساده عقد جایز است یعنی هر یک از طرفین اعم از وکیل و موکل اختیار فسخ آن را دارند. در مقابل این امر عقد لازم است که همانطور که در ماده ۱۸۵ ق. م اشاره شده هیچ یک از طرفین معامله حق برهم زدن آن را ندارند مگر در موارد مشخص مانند عقد بیع، صلح ، نکاح ، اجاره و …
چرا وکالت بلاعزل
علت اصلی تمایل افراد به روی آوردن به وکالت بلاعزل برطرف شدن موانع قانونی در مقابل وکالت ساده است برای مثال کسی تمایل به فروش خانه خود را دارد ولی بنا به دلایلی خود نمی تواند مالکیت ملکش را انتقال دهد در اینجا فروشنده (یعنی موکل)به خریدار(یعنی وکیل ) وکالت می‌دهد تا خودش امور انتقال سند را انجام دهد.
اما وکالت بلاعزل فقط مربوط به امور مالی نمی شود.برای مثال در ماده ۱۱۳۳ ق.م حق طلاق با مرد است مگر در شروط ضمن عقد نکاح ، زن می تواند حق طلاق داشته باشد و این وکالت از نوع بلاعزل است یعنی دیگر زوج حق فسخ وکالت را ندارد. مگر اینکه عقد اصلی یعنی نکاح از بین برود
نکات مهم وکالت بلاعزل
توجه داشته باشید که باید نقل و انتقال اموال و دارایی ها در قالب قرارداد عقد بیع باشد چرا که در غیر اینصورت اگر مثلا موکل فوت کند وکالت عزل می شود و وکیل نمی تواند ادعای مالکیت کند.
نکته دیگر اینکه همانطور که اشاره شد اعطای وکالت بلاعزل به معنای سلب اختیار موکل نیست و موکل می تواند کلیه اموری را که وکالت انجام آن را به وکیل داده خودش پیش ببرد. مگر اینکه در زمان وکالت موکل علاوه بر حق عزل ، حق انجام مورد وکالت را نیز از خود سلب کرده باشد. مورد دیگر اینکه ممکن است علاوه بر وکالت بلاعزل فروش اموال منقول و غیرمنقول به وسیله عقد بیع باشد که در اینصورت هم موکل حق انجام امور وکالتی را ندارد و به جرم فروش مال غیر پیگرد قانونی دارد.(عدم عزل وکیل و حق فسخ موکل)
نکات حق فسخ موکل
بنابر قانون مدنی موکل هر زمان بخواهد می تواند وکیل را عزل کند مگر آنکه عدم عزل وکیل در شروط وکالت قید شده باشد
و با اوردن عبارات زمانی به مدت سه سال، ۵۰ سال ، نودونه سال یه به طور کل حق عزل وکیل از موکل سلب می شود.و آوردن شروطی مثل تعهد موکل مبنی بر عدم استفاده از حق عزل خود می تواند وکالت را بلاعزل کند.
کلام آخر
با توجه به ماده ۶۷۹ ق.م هر زمان عزل وکیل ضمن عقد لازم شرط گردد موکل از حق عزل وکیل بی بهره مانده و این وکالت از منظر قانونی بلاعزل است.