نگاهی به مسئله وکالت در نکاح
همانطور که می‌دانید لازمه ازدواج حضور فیزیکی زن و مرد در محضر ثبت و اعلام آمادگی آنها برای جاری شدن خطبه عقد است اما مواردی وجود دارد که به دلایلی مانند جنگ ، مسافرت ، بیماری و ... یکی از زوحین امکان حضور فیزیکی را ندارد. به همین علت قانون گذار شرایطی را ایجاد کرده تا فرد غایب با تعیین یک شخص به عنوان وکیل این امر را انجام دهد. در این مقاله نگاهی به مسئله وکالت در نکاح انداخته ایم.(نگاهی به مسئله وکالت در نکاح)
چه زمانی عقد نکاح با وکالت صورت می گیرد؟
در قانون اساسی ذکرشده که هرکدام از زن و مرد می تواند برای نکاح وکیلی از طرف خود تعیین کنند در اینصورت لازم نیست تا شخصا به حضور رسیده و اعلام رضایت خود را از این ازدواج اعلام کنند. در این شرایط وکیل با در نظر گرفتن مصلحت و خیر و صلاح موکل خود می تواند برای او عقد را جاری کند. ذکر این نکته حائز اهمیت است که ممکن است در مواردی وکیل از اختیارات خود سواستفاده کرده و عملی دور از رضایت موکل خود انجام دهد که در این شرایط نیز قانون بررسی و پیش بینی لازم را داشته تا حقوق موکل رعایت شود.
محدوده اختیارات وکیل در عقد نکاح
وکیل نباید از محدوده اختیاراتی که موکل برای او تعیین کرده خارج شود و سلیقه‌ای عمل کند. اگر وکیل عملی خلاف ان انجام دهد موکل مختار است عقد را قبول یا باطل اعلام کند. برای مثال اگر قرار بوده وکیل از طرف موکل خانمی ۲۵ ساله را عقد کند ولی عقد نکاح با خانم ۴۰ ساله بسته شده حکم عقد غیرنافذ است که موکل می تواند آن را رد یا قبول کند. براین اساس در ماده ۱۰۷۲ قانون مدنی ذکر شده اگر وکیل خلاف آنچه موکل وضع کرده راجع به فرد یا مهریه یا خصوصیات دیگر عمل کند یعنی در واقع تخلف کند صحت عقد متوقف بر قبول یا رد موکل خواهد بود.
وکالت مطلق در ازدواج
در توضیح محدوده اختیارات وکیل در عقد نکاح در ماده ۱۰۷۲ پیش بینی شده که در صورت داشتن وکالت مطلق وکیل حق ندارد موکل را برای خودش عقد کند مگر اینکه چنین اجازه ای به طور مشخص به او داده شده باشد.
به عنوان مثال فرض می کنیم موکل خانمی است که در وکالت قید کرده و به وکیل اختیار داده او را به عقد مردی در اورد خواه آن مرد خودش باشد.تنها در اینصورت وکیل می تواند موکل را برای خودش عقد کند.
وکالت عام در عقد نکاح
در این نوع وکالت موکل با استفاده از عباراتی مانند همه و هرکس در وکالت نامه به وکیل اختیار عام داده یعنی وکیل می تواند هر کسی را به عقد او در بیاورد البته در وکالت عام هم وکیل باید صلاح موکل خود را در نظر بگیرد و اگر عقد هرگونه مخالفتی با خواست موکل داشته باشد قانون این اختیار را به فرد می دهد که عقد را باطل کند و یا اگر شرایط پذیرش آن را داشت بپذیرد.
ویژگی های وکیل
با توجه به حساسیت این نوع نکاح وکالتی وکیل باید دارای خصوصیاتی باشد که هم تمام شروط مورد نظر موکل را رعایت کند و هم از اختیارات خود سواستفاده نکند در ادامه به خصوصیات یک وکیل مناسب اشاره می کنیم.
- وکیل از سلامت عقلی و روحی کامل برخوردار باشد. و از این نظر باید کاملا سالم باشد تا وکالت او باطل نشود.
- فردی که او را به سمت وکیل قرار می‌دهیم باید در کنار بلوغ جسمانی به بلوف فکری و عقلی نیز رسیده باشد تا تصمیمات او بر اساس منطق و درستی پیش رود.
- وکیل باید هوشیار و آگاه باشد مسلما فردی که در اثر مصرف الکل و موادمخدر دچار مستی و ناآگاهی باشد فرد مناسبی برای این سمت نیست.
- بیان و لحن وکیل باید جدی و با صلابت و بدور از مزاح باشد فردی که قصد داریم او را به عنوان وکیل انتخاب کنیم باید به نوعی رفتار کند که در صحت سخنانش تردیدی به وجود نیاید.
کلام آخر
بنابراین پیشتر به آن اشاره کردیم وکالت نکاح به شرایطی گفته می شود که یکی از زوجین به علت غایب بودن در زمان عقد از طرف خود وکیلی مشخص می کند تا در نبود او و باتوجه به شروط ضمن عقد نکاح را به جا بیاورد که امری کاملا قانونی است. لازم به یادآوری است که وکیل باید بر طبق اختیارات خود و محدود به آن عمل کند در غیر اینصورت موکل می تواند عقد را باطل کند.