نحوه استرداد جهیزیه
به مجموعه اموال و لوازم منزلی که زن برای آغاز زندگی مشترک همراه خود به منزل می آورد جهیزیه گویند. در واقع سیاهه همان لیستی است که خانواده عروس از جهیزیه تهیه می کنند و این برگه به امضای شوهر و چند شاهد رسیده و نشانه این است که زوجه این اموال را همراه خود به منزل زوج آورده است. در این لیست مدل، قیمت و ویژگی های هر یک از اقلام جهیزیه ذکر می شود. اصولا استرداد به آسانی صورت می گیرد و زن با درخواست از شورای حل اختلاف و یا دادگاه خانواده برای استرداد جهیزیه اقدام می‌کند. در ادامه بیشتر به نحوه استرداد جهیزیه خواهیم پرداخت.
نحوه استرداد جهیزیه
در بسیاری از نقاط ایران بعضی از اقلام جهیزیه توسط زوج تهیه می گردد و در نهایت ممکن است این موارد در لیست جهیزیه ذکر شود. در هنگام استرداد جهیزیه اگر زوج ثابت کند که این اقلام را خودش خریداری کرده، زوجه نمی تواند آن ها را به عنوان جهیزیه خود مسترد کند. مسئله بعدی این است که امکان دارد بعد از ازدواج لوازم جدیدی برای منزل خریداری گردد و یا حتی جایگزین لوازم قدیمی شود، در چنین مواردی اقلام نو جزء جهیزیه نیستند و زوجه نمی‌تواند برای استرداد آن ها درخواست بدهد. نکته بعدی به مواردی ارتباط دارد که طلا های عروس را جزء جهیزیه در سیاهه با ذکر وزن آن ها می نویسند. تنها وسایل زندگی شامل جهیزیه است و این طلاها حتی اگر در سیاهه قید شود جزء جهیزیه نیست اما در هرصورت متعلق به زوجه و در تصرف اوست.
هزینه استرداد جیزیه
مالکیت جهیزیه متعلق به زوجه است و در دست زوج امانت است. در نتیجه پس از طلاق زوج باید این امانت را به صاحبش پس بدهد و در قبال استرداد آن رسید بگیرد. با این حال ذکر این نکته ضروری است که هزینه استرداد و بسته‌بندی، جمع‌آوری، حمل و جابجایی این اقلام به عهده زوجه است. طبق تعرفه دستگاه قضایی معمولا هزینه ی استرداد حدود 5/3 درصد از ارزش کل مال است. به این شرط که مقدار ارزش مال مرقوم شده باشد.
مدت زمان استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه هزینه بالایی ندارد و روند آن هم سریع و ساده است. زوجه فقط باید یک دادخواست ارائه کند و سیاهه جهیزیه را در صورت موجود بودن به دادگاه ارائه کند تا ظرف مدت یک یا دو ماه جهیزیه خود را دریافت کند. در نتیجه پروسه استرداد از زمان شروع و اقدام تا دریافت آن امکان دارد ۱ یا ۲ ماه و در بدترین شرایط ۳ ماه طول بکشد.
اجرای حکم استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه هنگامی صورت می‌گیرد که زوجین درحال جدایی بوده و دیگر تمایلی به ادامه زندگی ندارند. به همین منظور زوجه که نتوانسته زندگی مشترک خود را ادامه دهد با ارائه دادخواست از زوج می‌خواهد که تمام جهیزیه را مسترد کند. در بعضی موارد امکان دارد مرد برای استرداد اقدام کند و با ارائه دادخواست به زوجه اعلام کند که قصد باز گرداندن جهیزیه را دارد، در این مورد اگر زوجه از دریافت جهیزیه خود داری کند دادگاه این اختیار را دارد با حکمی، جهیزیه را به امین بسپارد. علاوه بر آن، در مراحل طلاق توافقی استرداد با نظر و توافق طرفین انجام می گردد و اصولا مشکل خاصی ندارد.
گاهی ممکن زوجه نگران از بین رفتن و اتلاف جهیزیه باشد. در این شرایط او پس از ترک منزل همسرش امکان دارد برای تامین اموال و حفظ آن ها درخواست داده و تامین خواسته صادر گردد . بنابراین جهیزیه در طلاق توافقی با توافق استرداد می شود، در طلاق یک جانبه زوجه با استناد به سیاهه برای استرداد جهیزیه در خواست می دهد و اگر زوج قصد طلاق زوجه را داشته باشد مکلف به بازپس دادن و استرداد جهیزیه است.
اظهارنامه استرداد جهیزیه
به منظور اعاده جهیزیه زوجه باید درخواست و اظهارنامه بدهد. شرایط استرداد این گونه است که باید اموالی که زوجه همراه با خودش به خانه همسر آورده هنوز موجود باشد و زن هنوز صاحب و مالک این اموال باشد و حالا با خارج شدن از خانه همسر اموال به تصرف زوج درآمده باشد، در این حالت زوجه برای استرداد دادخواست می‌دهد. با همه این مسائل و با وجود این که عموما استرداد روند راحت و ساده ای دارد، در بعضی موارد ممکن است زوج همه لوازم را مسترد نکند و یا اموال در معرض خطر باشند، در چنین مواردی بهتر است زوجه برای استرداد جهیزیه از یک وکیل خانواده کمک گرفته و با مشورت او اقدام کند.